BİR DOSTUN GETİRDİĞİ HEDİYE

Yanyalı değilse de Rumelili aileden gelen bir hanımefendi 

dün bana aşağıdaki belgeyi verdi. Fotoğrafın arkasında olduğunu söylediği yazıyı hemen değerli dostum Edirneli Musa Öncel Hocamıza tercüme ettirdim.

Şahısları tanıyanlar olabilir içimizde. Olmasa da konu Yanya değil mi?

Paylaşılması muhakkaktır dedim.

… taburunun dördüncü ve beşinci bataryaları bir cebel bataryası ve bir seyyar hastahâne bu fırkaya ilhâk edilmiş idi. İşbu ikinci fırkaya mensup olarak Preveze’deber-vechiâtikıtaâtbulundurulmakta idi: Kumandan Feyzi Bey:

Nizamiye yiğirmibirinci ve ikinci alayların birinci taburlarıyla Kirmasti ve Berat ve redif taburları ve kale topçusu efradı. Fırka teşkilatı dahilinde olmayarak mevâkîide bulunan taburlar şunlardan ibaret idi: (Serandoz)’da mevkîi kumandanı: Kâimmakam Galip bey Leskoyin ve Balıkesir redif taburları (Yanya’da)sükut(Söğüt)muahharan gelen Bandırma, Eskişehir redif taburları ile merkez ve karakol hidemâtında istihdam olunan Ankara taburu ve 14. Topçu Alayının ikinci taburunun altıncı bataryasıyla 17. Topçu alayının birinci taburu bulunuyordu. İştip redif taburu Menzil ve Koçana redif taburu nakliye hizmetinde müstahdem idi. Bunlardan maâda Tophane-i Amire’den gönderilip 26 Nisan tarihinde Yanya’ya vâsıl olan Nevasol7,5 santimetrelik cebel toplarından iki batarya daha teşkil olunmak üzere idi.  (27 Pazar: 30 Çarşamba Nisan 1313) Yunanlılar hudut üzerindeki Asâkir-i Şahâne’nin dağınıklığından istifâde eylemek üzere her cihetten muhtelif zamanlarda nümâyiş harekâtı icrâ etmekte idi. Nitekim Palihor’unkarşısındaki birkaç taburdan ibâret bir kuvvet ve birhayli top göstererek o cihette kuvveti çok olduğunu anlatmak ve ertesi günde bi’l-farz Pelaksa(?)cihetinde kendini göstermekle iğfal etmek istiyor ve mâ-hâzâ hiçbir zaman ciddi harekât tecâvüzünde bulunamıyordu.

Yalnız diğer cihetten donanması Serendoz’un açıklarında nümayiş-i bahrî icrâsıylaSerendoz’u topa tutarak bazı emâkin askeriyeyi tahrîb etmiş ise de karaya asker ihrâcı teşebbüs ve arzusu mevâkîimezkurda bulunan Leskoyin ve Balıkesir taburları tarafından men edildi. Aynı günde düşmanın Narde cihetinde askerini takviye ve işgâl etmiş olduğu mevâzîiyitahkîm ve nehir üzerinde sallar inşa etmekte olduğu haber verilmekte olup bu hallerin pek yakın bir zamanda tekrâren ve şedîden harekât-ı taarrûziyeicrâ olunacağını imâ ediyordu. Loros ve civârında bulunan 2. Fırka karargâhınca böyle bir hareketin icrâsına karşı ise taburlar icâb eden mevâkie sevk olunmuşlar ve buralarda ahz-ı mevzî ile müdâfâaya hazırlanmışlardı. Son Garibve Muharebesi 1Mayıs Perşembe Yunanlılar hudut üzerindeki muhtelif nikât (noktalar) karşısında nümâyişlericrâ etmekle berâber geceleri ateşler yakmak ve bir çok millî şarkılar ve yaygaralar ile kendilerinin pek ziyâde kuvvetli olduklarını anlatmak isteyerek harekât-ı taarrûziyyeyebed’an edeceklerini anlatıyorlardı. Yevm-i mezkûrdaba’de’z-zevâl düşman Narde Kışlasının bulunduğu sırtlar üzerindeki istihkamlarında ahz-ı mevzî eden topçu bataryalarından Grabve tepelerine doğru hafif topçu atışı açtılar.

Aynı zamanda birçok Yunan Piyadesinin Narde Kasabasının sol tarafına doğru ilerlemekte oldukları ve Narde Çayını geçmek üzere bir çok nümayişler icra etmekte olduğu müşahede olunuyordu. Biraz sonra kaledeki toplardan dahi mermi endahtına başladılar. Papaz Köprüsü sırtlarında tabiye (?) edilmiş bir batarya top marü’z-zikr topçu atışlarına menzilin adem-i müsaadesinden naşi mukabele edememekte idi. Düşmanın icrâ etmekte olduğu dâne endahtını şiddetli şarapnel atışı takip etti Yunan piyadesinin Narde Köprüsünün sol tarafındaki geçit mahallinde tertip etmiş olduğu sallardan mürur etmekte ve av çitlerinin, sazlıklar ve portakal bahçeleri arasından ilerlemekte olduğu ve körfezde bulunan donanmasının sahile takarrub etmeye başladığı görüldü.

Şu hareketin reviş ve cereyânından Yunanlıların kati bir muharebe vermesi melhuz olmayıp ancak günün nısfından sonra icra eylemekte olduğu topçu atışlarıyla kuvvetimizi ve topçu mevâzîmizi bir dereceye kadar öğrenmek ve heyecan husule getirmek maksadından ileri geldiği istidlâl olunuyordu.

Mâhazâ düşmanın bu vecihle nümâyiş harekâtı icra etmesi kendi kuvvetini dahi bir dereceye kadar meydana çıkartmış olduğundan ikinci fırka kumandanı keyfiyeti derhal kolordu kumandanına ihbar ve Yunanlıların kuvvetli piyade askeri ve kale toplarıyla birlikte tahminen 8 batarya kadar topçu ile şiddetli Lovros fırkasını tazyîk eylemekte olduğunu beyan ederek topçu ve piyâdenin takviyesi içün kuvve-i imdâdiye sevkini talep etti. Bunun üzerine kolordu kumandanı 5. Günü akşama …