BİR ALINTI:

“…Yunanistan’ın diğer yerlerindeki Türklerin durumu Batı Makedonya'dakilerden farklı değildi. Nitekim Yanyadaki Türklerin 29 Kasım 1923’te Kızılay Umumi Merkezine müracaatları üzerine, kendisinden bilgi istenen Ömer Lütfi Bey bu konuda şunları yazıyordu: Yanya’nın Türk İslâm ahalisi büyük bir müzayaka ve ızdırap içindedir. Garbî Makedonya’nın bazı kısımları gibi burada da açlık vardır. Bu biçarelere bir yardım olmak üzere kâtip Cevdet Bey vedaatiyle on gün sonra yirmi beş bin drahmi göndereceğim. İşbu para ile mahallinde şayan-ı itimat zevatın teşkil edecekleri bir heyet marifetiyle erzak mübayaa edilerek erbabı ihtiyaca tevzi edilecektir. Yanya ahali İslamiyesinin on seneden beri zabt edilen çiftliklerinin icarına mukabil kısmen olsun tediyat icrası zımmında Türk heyeti murahhasası reis vekili Hamdi Beyefendi iki gün sonra Muhtelit Komisyonun içtimaında teklifatta bulunacaktır. Ancak bu suretle bu biçarelerin hayatlarını kurtarmak mümkün olacaktır. Bu gibi müteferrik muâvenât için Kavala imdadı sıhhi heyetimizden Altmış bin drahmi irsalini talep ettiğimi arz ve bilvesile.

Ömer Lütfi Bey’in bu yazısından kısa bir süre sonra, 4 Şubat ta, Kızılay Yanya’ya para yardımında bulundu. Yanya Müftüsü 8 Şubat 1924 tarihli yazısında Kızılay’a teşekkürlerini bildirdi. İstanbul’da belediye hududu dışında mübadeleye tabi olan Rumlar’ın yerine ticaretle uğraşan, emlâk ve çiftlik sahibi varlıklı göçmenlerin yerleştirilmesi kararlaştırılarak Muhtelit Mübadele Komisyonu’na bildirildi. Buna göre İstanbul’da Selanik, Siroz, Yanya, Kavala, Hanya, Resmo ve Teselya’dan gelen varlıklı göçmenler yerleştirilecekti. Bunlar İskânı âdiye tâbi olmadığından bunlara, Yunanistan da terk ettikleri emlâk ve arazinin değerlerinin % 25’i oranında emlâk temlik edilecek ve kalan kısmı da tasfiyei nihaiyede dağıtılacaktı. İstanbul’un belediye sınırları dışına iskân edilecek Yanya muhacirlerinden iki bin kişilik kafilenin İstanbul’a gönderildiği sırada; İstanbul Valiliği, burada yaşayan Rumlar’dan iki bin kişinin hemen sevki için Muhtelit Komisyon’a müracaat etti. Bu sırada Maltepe, Kartal ve Pendik Rumları’ndan bazıları Muhtelit Komisyon’a müracaat ederek, sahip oldukları mıntıkanın belediye sınırları dâhilinde bulunduğunu ve mübadeleden muaf tutulmaları gerektiğini ileri sürdüler. Buna benzer iddialar, uzun bir süre devam edecek olan Türk-Yunan etablis anlaşmazlığının başlangıcını oluşturacaktı.”

Kaynak; http://sbe.erciyes.edu.tr/Dergi.pdf ve E.U. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 10, yıl: 2001

Sayın Ramazan yılmaz Elmastaş'a teşekkür ederim.